Ademen

Ademen lijkt zo gemakkelijk. Het lichaam regelt het allemaal zelf, zodat jij je met andere zaken bezig kan houden.

Maar kijk je verder dan je neus lang is, dan blijkt ademen een complex proces te zijn.

We ademen omdat spieren aanspannen, en weer ontspannen.

In de tekening zie je (a) het middenrif. Dat is een grote spier die aan de onderste ribben vastzit. Spant het middenrif zich, dan trekt het de longen naar beneden. De longen worden groter, er ontstaat onderdruk in de longen, en daardoor stroomt lucht van buiten de longen binnen.

Naast het middenrif, kan je ook ademen met andere spieren, zoals (b) tussenribspieren. Die spieren trekken de ribben naar buiten en naar voren, en maken zo de borstkas groter. Ook dan worden de longen groter, en zuig je lucht naar binnen.

Wanneer de ademhalingsspieren weer ontspannen, adem je uit.

We ademen omdat alle lichaamscellen voortdurend zuurstof (O₂) nodig hebben. Zuurstof wordt niet opgeslagen in het lichaam, en daarom moeten we het constant aanvoeren.

Daarom klopt de uitspraak "We kunnen een paar weken zonder eten, een paar dagen zonder drinken, en een paar minuten zonder ademen".

Door te ademen vullen we (1) de longen met zuurstofrijke lucht.

In de longen stroomt (2) zuurstofarm (blauw) bloed langs de longblaasjes. Dan kan het bloed (3) zuurstof opnemen.

Daarna vervolgt het zuurstofrijke (rode) bloed zijn weg naar alle cellen van het lichaam (het duurt ongeveer 20 seconden voordat het zuurstofrijke bloed bij de cellen komt).

Het bloed geeft zuurstof af aan de cellen, en in de cellen wordt het samen met glucose (suikers) omgezet in energie, water (H₂O) en koolzuurgas (CO₂).

Het koolzuurgas dat de cellen produceren, wordt afgegeven aan het bloed. Het bloed gaat weer op weg naar de longen. Wanneer het bloed (weer naar ongeveer 20 seconden) langs de longblaasjes stroomt, kan het koolzuurgas naar de longblaasjes springen. Het verlaat dan met  de uitademing het lichaam.

Samenvattend, er gaat zuurstof het lichaam in, en er komt koolzuurgas naar buiten. Je ziet daarom vaak dit soort tekeningen in medische tekstboeken:

Een goede ademhaling betekent dat er een balans is. Je ademt niet te weinig (anders krijg je onvoldoende zuurstof binnen), maar ook niet te veel (anders verlies je te veel koolzuurgas).

Beide stoffen (zowel zuurstof als koolzuurgas) zijn erg belangrijk voor het goed laten functioneren van je lichaam. Vroeger werd er wel eens gedacht dat koolzuurgas een afvalstof van het lichaam is. Die tekening hierboven maakt het ook wel erg verleidelijk dat te denken.

Maar dat koolzuurgas een afvalstof zou zijn, is echt onzin. Het is bijzonder belangrijk voldoende koolzuurgas vast te gehouden in het lichaam. Zo zorgt koolzuurgas er voor dat het zuurstof uit het bloed naar je cellen kan gaan. Blaas je te veel koolzuurgas weg met een diepe ademhaling, dan zal je gezondheid daar op de langere termijn onder leiden.

Wil je meer weten over wat koolzuurgas voor je lichaam doet? Klik dan hier.

Een verkeerde ademhaling betekent bijna altijd dat iemand voortdurend te veel ademt. En daardoor te veel koolzuurgas verliest. Dat wordt chronische hyperventilatie genoemd.

Tijdelijk even wat dieper ademen en koolzuurgas kwijtraken geeft weinig problemen. Zoiets gebeurt bijvoorbeeld wanneer je op vakantie een luchtbed op wilt blazen met je mond. Of wanneer je een aantal ballonnen snel na elkaar opblaast. Binnen een minuut begin je je al draaierig en raar te voelen. 

Maar stop je met blazen, dan voel je je al snel weer OK.

Maar bij chronische hyperventilatie adem je voortdurend te veel. Je blaast  voortdurend te veel koolzuurgas weg. En dat gaat op de langere termijn problemen geven.

Buteyko heeft een lange lijst van ziektes die veroorzaakt kunnen worden door chronische hyperventilatie.

Chronische hyperventilatie komt bijzonder vaak voor. Maar veel mensen zijn zich er niet van bewust. Een huisarts kijkt naar je bloeddruk, je keel, je oren, je ogen, je buik, laat je bloed analyseren, etc, etc. Maar hoe vaak heeft jouw huisarts gemeten hoeveel lucht je in- en uitademt?

Buteyko sprak daarom vaak van "verborgen chronische hyperventilatie".